Araç Mahrumiyet Bedeli Tazminatı Nedir?

Trafik kazaları sonuçlarına göre; ölümlü trafik kazaları, yaralanmalı trafik kazaları ve maddi hasarlı trafik kazaları olmak üzere kendi içinde üçe ayrılır. Araç mahrumiyeti bedeli de maddi hasarın oluştuğu kazalarda ortaya çıkmaktadır. Nitekim bir araç trafik kazasına karıştığında belli bir bakım ve onarım sürecine girer. Bu süre zarfında ise araç, araç sahibi tarafından kullanılamaz. İşte aracın bakım ve onarım görerek kullanılamadığı bu süreye ilişkin olarak talep edilebilecek tazminata araç mahrumiyet bedeli ya da araçtan yoksun kalma tazminatı denilmektedir.

Kazaya uğrayan kişi ilgili kazada tam kusurlu değilse ve kaza nedeniyle aracının tamirde geçirdiği süre içerisinde araçtan mahrum kalmışsa “bu sürede araç kiralayıp kiralamadığına” bakılmaksızın kusurlu taraftan araç mahrumiyet bedeli talep edebilecektir. Araç mahrumiyet bedeli bir maddi zarardan kaynaklanmakta olup, bu zararın giderilmesi ancak TBK 49 kapsamında kusurlu araç ruhsat sahibi yani işleteni ile aracı sevk ve idare eden şoförden istebilmektedir. Kusurlu tarafın trafik sigortasından araç mahrumiyet bedelinin talep edilmesi söz konusu değildir.

Araç Mahrumiyet Bedeli Nasıl Hesaplanır?

Araç mahrumiyeti tazminatı, aracın kullanılamadığı gün sayısı ile aracın günlük kiralama bedeli çarpılarak bulunur. Bu formülü bir örnekle somutlaştırmak gerekirse, araç kazadan sonra 30 gün boyunca bakım ve onarıma girmişse ve aracın günlük ikame bedeli 300 TL ise, 9.000 TL’lik araç mahrumiyeti tazminatı ortaya çıkmaktadır.

Araç mahrumiyeti tazminatı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken bir husus da “makul onarım süresi”dir. Yani toplam kullanılmayan süre ile ikame araç bedelinin direkt olarak çarpılması doğru neticeyi vermeyecektir. Zira parça temininde yaşanabilecek gecikme veya aracın sair gerekçelerle serviste olması gerekenden daha uzun süre kalması hususu hakim tarafından değerlendirmeye alınmaktadır. Hakim karar verirken dava konusu olayda aracın kaç günde onarıldığını değil, aracın kaç günde onarılabileceğini dikkate almalıdır. Makul onarım süresi olarak adlandırılan bu süre bilirkişi tarafından hesaplanmaktadır. Somut olayda aracın bakım ve onarımı çeşitli sebeplerle olması gerekenden daha uzun sürse bile fazla olan süreler kusurlu araç sürücüsüne veya sahibine yükletilemez.

Araç Mahrumiyet Bedeli Davası Hangi Mahkemede Açılabilir?

Araç mahrumiyeti tazminatı taleplerinde görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Dolayısıyla bu talebin kaza tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde genel görevli mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemeleri önünde ileri sürülmesi gerekir. Aksi halde ilgili tazminat hakkı zamanaşımına uğrar ve hak sahibi tarafından talep edilemez hale gelir. Fakat kazaya uğrayan taraf eğer zararını tespit edebiliyorsa davadan önce icra takibi yolu ile de süreç hızlandırılabilmektedir.

Bu hususa dair emsal karar şöyledir;

Yargıtay 4. Hukuk Dairesi         2021/26777 E.  ,  2022/11236 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozma yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü.
K A R A R
Davacı vekili, davacıya ait araca, davalıların maliki ve sürücüsü oldukları aracın çarpması sonucunda araçta hasar meydana geldiğini belirterek, araçta meydana gelen maddi hasar, araç değer kaybı ve araç mahrumiyet bedelinin tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
Denizli 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 19/06/2020 tarih, 2019/98 Esas, 2020/113 Karar sayılı ilamında; toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; davanın kısmen kabulü ile 5.270,00-TL hasar bedeli alacağının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, ikame araç kiralandığına dair belge sunulamadığı ve aracın önceden hasarı bulunduğu gerekçesiyle değer kaybı ile araç mahrumiyeti bedeli talebinin reddine karar verilmiş, hükmün Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü tarafından HMK’nın 363. maddesi gereğince kanun yararına bozulması talep edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve değer kaybı talebi yönünden verilen hükmün usul ve yasaya uygun olmasına göre Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan yerinde görülmeyen sair, kanun yararına temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir.
Davacı vekili, meydana gelen kazada davacıya ait aracın hasarlandığını, aracın onarım süresince aracından mahrum kaldığını açıklayıp diğer taleplerinin yanında araç mahrumiyet bedelinin de tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Kural olarak haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında gerçek zarar ilkesi geçerlidir. Zarar gören ancak haksız fiil sebebiyle uğradığı gerçek zararını haksız fiil sorumlularından isteyebilir. Olay tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 50’nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacı tarafından araç kiraladığına dair belge veya ödeme belgeleri sunulmasa da hakim zararı belirleyebilir. Bu durumda mahkemece, davacı aracında oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresinin belirlenmesi, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde davacının (ikame araç) ödemesi gereken bedelin ne olacağı konularında alınan bilirkişi raporuna göre davacının araç mahrumiyet bedeli talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davacının bu talebini objektif kriter ve delillerle ispatlayamadığı gerekçesiyle reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün kanun yararına temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün kanun yararına temyiz itirazlarının kabulüyle 6100 sayılı HMK’nin 363. maddesi uyarınca hükmün, hukuki sonuçlarına etkili olmamak kaydı ile KANUN YARARINA BOZULMASINA, bozma kararının bir örneğinin Resmi Gazete’de yayınlanmak üzere Adalet Bakanlığına gönderilmesine 29/09/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Siz de eğer iki taraflı bir trafik kazasına karıştıysanız, aracınızın tamiri için serviste geçen süreye karşılık kusurlu taraftan ikame araç bedeli şeklinde araçtan yoksun kalma hakkınızı talep edebilirsiniz.

Albayrak & Gençtürk Hukuk Danışmanlık Ofisi olarak; uzman ekibimiz ile araç mahrumiyet bedeli ile ilgili her türlü  davada hukuki destek vermekteyiz. Uzmanlık ve teknik bilgi gerektiren bu işlemler, konusunda uzman ve titiz ekibimiz ile takip edilmektedir. Araç mahrumiyet bedeli konularında herhangi bir hak kaybına uğramamanız için bir Bursa Tazminat Avukatı‘na müracaat etmenizi tavsiye ederiz. Bu konuda yaşayabileceğiniz her türlü sorun için bizlere danışabilir, avukatlık hizmeti ve hukuki destek alabilirsiniz.